Inleiding

De tuinaanleg van de diergaarde is in tweeën te verdelen. Het grootste deel is naar het ontwerp van Van Ravensteyn aangelegd en het kleinere deel is een later toegevoegde schil aan de zuidwestzijde. De aanleg van deze later toegevoegde schil valt buiten de bescherming. Het binnen de bescherming opgenomen deel bestaat in hoofdlijnen uit de centrale as, waterpartijen, het padenstelsel, de pleinen en de loopweides. Door de invoering van een nieuw dierentuinconcept is een gedeelte van de oorspronkelijke loopweides en padenverloop gewijzigd. Verder is de centrale as doorbroken en de oorspronkelijke stoffering (beplanting, begrenzingen en hekken) in de betreffende delen verwijderd. In het gebied rond de Rivièrahal, het roofdierenverblijf, het berentheater en nabij de hoofdtoegang is de aanleg en het padenstelsel volgens het oorspronkelijk plan nog overwegend herkenbaar

Omschrijving

TUINAANLEG (2). Het terrein wordt ingedeeld door de centrale as die in de zuidwesthoek bij het berentheater ontspringt en van oorsprong in de noordwesthoek bij het giraffenhuis en de theeschenkerij eindigde. Door veranderingen aan de noordkant van het terrein is de as met ongeveer een derde deel korter geworden en eindigt deze thans bij de vijver. Op de as bevinden zich de meest manifeste gebouwen en de vijver. De Rivièrahal is het meest dominant. Rond de symmetrieas slingeren de hoofdpaden met afwisselend gebogen vormen, verbredingen en ronde pleinen. Een tweede, secundaire as betreft een wateras die vanuit het oosten als voorzetting van de Statensingel richting de toren is aangelegd. De golvende vormentaal van het padenstelsel is terug te vinden bij de begrenzing van de perken, waterpartijen en vijvers. Ook de meeste houten dierenverblijven zijn meegebogen in de kromming van de paden evenals de betonnen borstweringen en omlijningen in de grond, wat de articulatie van de paden benadrukt. Van oorsprong bevonden zich vier ronde pleinen op de hoeken van de vijver, die elk anders waren vormgegeven door middel van sculpturen. Van deze pleinen is alleen het zuidwestelijke plein met een groot rond betonnen vijverbassin met een fontein in de vorm van een jongetje met vissen nog gaaf aanwezig. Noordwestelijk doet nog een rond, verdiept en omrand plantenperk aan het voormalige plein herinneren. Zuidoostelijk is de sculptuur, voorstellend een meisjesfiguur met ganzen en vissen, iets verplaatst. Het noordoostelijke plein is geheel verdwenen. In het looppad te oosten van de Triviaal bevindt zich een betonnen brug met ronde ijzeren brugleuning op gietijzeren vazen en aan beide zijde J-vormige eindstukken. De loopweiden zijn, hoewel niet meer allemaal intact en als zodanig herkenbaar, geschakeerd ten noorden van de vijver in uitwaaierende setting.

Waardering

De TUINAANLEG is van algemeen belang:

- de aanleg heeft tuinarchitectuurhistorische en stedenbouwkundige waarde vanwege de typerende opzet en de karakteristieke vormentaal;

- de aanleg heeft cultuurhistorische waarde als voorbeeld van een door S. van Ravesteyn ontworpen dierentuinaanleg;

- het object heeft ensemblewaarde vanwege de samenhang met andere complexonderdelen.