Inleiding

Voormalige KAPELANIE annex KOSTERSWONING, 1904. Gebouwd in een door het Eclecticisme beïnvloede traditionele bouwstijl, in opdracht van het R.K. Kerkbestuur van de H. Dionysius, naar een ontwerp van architect Pijls te Schinnen. Het woonhuis is gesitueerd op een hellend perceel aan de zuidzijde van de kerkheuvel, in lengterichting langs de straatweg die rond de kerkhofommuring loopt. UITGESLOTEN van bescherming zijn de tegen de westelijke zijgevel gebouwde berging, alsmede de op het terras gebouwde veranda en de stal tegen de oostelijke zijgevel.

\t

Omschrijving

\t

Het pand beschikt over een souterrain, twee bouwlagen plus een zolder op een in hoofdvorm rechthoekige plattegrond. Het geheel wordt gedekt door een zadeldak met muldenpannen. Geprofileerde houten goten op klossen. Twee vernieuwde nokschoorstenen. De voorgevel is opgetrokken in machinaal gevormde grauwe baksteen, de zij- en achtergevels in ruwe handvormsteen. Metselwerk in kruisverband. Gesneden voegwerk. Gestucte plint, venster- en deurlijsten. Hardstenen traptreden.

Symmetrisch ingedeelde VOORGEVEL met vijf vensterassen. De symmetrie wordt benadrukt door een in een schoudergevel uitlopend middenrisaliet, hoeklisenen en een lijst met muizetandornamenten. In de zij-assen beschikt het pand telkens over een segmentboogvormig souterrainvenster met traliewerk, waarboven in elke laag een rechthoekig houten T-venster. De kalven van de kozijnen zijn voorzien van bloktandornamenten, een middenstijl met cannelures uitlopend in een Ionisch kapiteeltje. De vensterlijsten zijn uitgevoerd in stuc, in de eerste laag en de middenas van de tweede laag met gestucte kuif; in de tweede laag vormen de aaneengesloten dorpels een waterlijst, met decoratief stucwerk cq. consoles onder de onderdorpels. Het middenrisaliet heeft in de eerste laag een rijk gedecoreerde rechthoekige houten paneeldeur met bovenlicht, waarvoor drie hardstenen traptreden. Deze authentieke deur bevindt zich verdiept in een gestucte lijst met architraaf en decoratief fronton. In de tweede laag een rechthoekig houten T-venster in een stuclijst met kuif. In de schoudergevel een oeil de boeuf-venster in stuclijst, een gestucte waterlijst, afdekkingen van de schouderstukken, smeedijzeren windvaan. Aan de voorgevelzijde een korte stoep met decoratieve gele tegels, twee hoekpalen.

De westelijke ZIJGEVEL met aangebouwde berging heeft een licht geprofileerde plint, hoeklisenen uitlopend in een frieslijst, en sierankers. Schoorsteenkanaal. Ter hoogte van de tweede laag een centraal geplaatst segmentboogvormig houten gangvenster met rollaag. In de topgevel een ronde zolderopening.

De oostelijke ZIJGEVEL heeft eveneens hoeklisenen, een frieslijst, een ronde zolderopening en sierankers. In de middenas van de eerste laag, onttrokken aan het zich door de aangebouwde veranda, een rechthoekige houten paneeldeur. Daarboven, in de tweede laag, het segmentboogvormige houten T-venster van het trappenhuis.

Van de ACHTERGEVEL is vanwege de helling van het perceel ook de souterrain zichtbaar. In het souterrain een houten deur met segmentboogvormige rollaag, de tweede deurlijst is dichtgemetseld. De gevel telt in de bouwlagen respectievelijk drie en vier vensterassen. De met behoud van de oorspronkelijke kozijnvorm vernieuwde vensters zijn geplaatst in eenvoudige stuclijsten. In de eerste bouwlaag een segmentboogvormig houten T-venster, een dichtgemetselde vensterlijst en een drievoudig segmentboogvormig houten venster met geornamenteerde stijlen, in hoogte verspringende bovenlichten en rolluik. Naast dit grote venster een naderhand aangebracht zijlicht. In de tweede bouwlaag een reeks van vier segmentboogvormige houten T-vensters. Schootankers.

Aan de westzijde naast het pand staat een aanzienlijke, gepleisterde HEKPIJLER.

De indeling van het INTERIEUR kenmerkt zich door een centrale gang achter de hoofdentree, waarop dwars het trappenhuis is geprojecteerd. Op de tweede bouwlaag een centrale gang parallel aan de straatweg. Voor het overige is de indeling op een aantal punten aangepast. De achterkamer op de begane grond is opgesplitst in een keuken en een gastenkamer. De op de tweede bouwlaag ingerichte woonkamer heeft geen indeling met kamers-en-suite meer. Woon- en zitkamer op de begane grond worden nog gescheiden door schuifdeuren. Vanwege mijnschade zijn er in enkele vertrekken zachtboardplafonds aangebracht. Bovenaan de trap is in de gang van de tweede bouwlaag een tochtdeur geplaatst.

In dit interieur zijn onder meer van belang de zitkamer met stucornament, kooflijst en marmeren schoorsteenmantel; het houten panelenplafond in de spreekkamer op de begane grond, rechts van de centrale gang; de marmeren vensterbanken; de paneeldeuren in lijsten; de gangboog op stucconsoles in het trappenhuis; de trap; de bakstenen gewelfkelders op houten en ijzeren profielen.

Waardering

De voormalige kapelanie annex kosterswoning is van cultuurhistorische waarde vanwege de oorspronkelijke geestelijke bestemming. De architectuurhistorische waarden worden bepaald door de bouwstijl, de betrokkenheid van de voornamelijk regionaal bekende architect Pijls, de esthetische kwaliteiten van diens ontwerp en de ornamentiek. Het pand is van betekenis vanwege de situering op een helling, waar bovenop kerk, pastorie en kerkhof zijn verrezen. De kapelanie beschikt derhalve over een historisch-ruimtelijke relatie met de bodemgesteldheid en is van belang voor het aanzien van Schinnen. Het pand beschikt over een redelijk tot hoge mate van architectonische gaafheid van respectievelijk ex- en interieur en is van groot belang voor de visuele gaafheid van de directe bebouwde omgeving. Bovendien is de kapelanie in regionaal opzicht een redelijke zeldzame combinatie van de toegepaste bouwstijl en de oorspronkelijke functie.