Registergegevens

Monumentgegevens

Monumentnummer
46780
Inschrijving register
Kadaster deel/nr
82669/87
Kadastrale aanduiding
Leeuwarden C 1737
Grote Kerkstraat 114, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 116, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 118, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 120, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 122, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 124, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 126, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 128, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 130, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 132, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 134, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 136, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 138, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 140, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 142, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 144, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 146, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 148, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 150, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 152, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 154, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 156, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 158, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 160, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 162, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 164, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 166, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 168, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 170, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 172, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 174, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 176, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 178, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 180, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 182, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 184, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 186, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 188, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 190, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 192, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 194, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 196, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 198, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 200, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 202, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 204, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 206, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 208, 8911 EG te Leeuwarden
Grote Kerkstraat 210, 8911 EG te Leeuwarden

Omschrijving

GASTHUISCOMPLEX, bestaande uit een U-vormig hoofdgebouw en twee los staande gebouwen op het binnenterrein, een smeedijzeren hek rondom het terrein met toegangshekken, twee lantaarnpalen op sokkels aan weerszijden van de hoofdingang en twee gietijzeren trapjes op het binnenterrein. Het zogenoemd Sint Anthony Gasthuis, ontstaan in 1878 in eclectische stijl naar ontwerp van architect Frederik Stoett. Gebouw op U-vormige plattegrond met twee vleugels binnen de U, gelegen op een aan het beloop van het terrein aangepaste hardstenen voet, opgetrokken uit baksteen, onderkelderd en gedekt door met Friese golfjespannen belegde afgeknotte schild- en zadeldaken.

Het aan Grote Kerkstraat, Sint Anthonystraat en Beyerstraat gelegen hoofdgebouw regelmatig ingedeeld in recht eindigende of van een afgeknotte top voorziene, door middel van in baksteen en/of hardsteen uitgevoerde pilasters en cordonlijsten van elkaar gescheiden, velden. De twee op het binnenterrein loodrecht op de U-vorm gelegen vleugels eveneens opgetrokken uit baksteen op onderkeldering en gedekt door met Friese golfjespannen belegde afgeknotte schilddaken, doch sober van uitvoering en grotendeels niet meer oorspronkelijk van detaillering. De aan de Grote Kerkstraat gelegen hoofdvleugel wordt benadrukt door een drie traveeën breed in hardsteen gevat overwelf ingangsportaal - waarboven het opschrift ANNO SINT ANTHONY GASTHUIS 1878 en een sluitsteen met vasthangende klok zonder gietersnaam of jaartal, diam. 40 cm., attribuut van Antonius Abt en symbool van de stichting- met teruggeplaatste dubbele toegangsdeur met gietijzeren sierroosters. Op het dak gietijzeren windvaan met Antoniusklokje en noordpijl. De beide hoekblokken uitgevoerd als hoekpaviljoens met afgeronde hoeken. De muurvlakken zijn verlevendigd door o.a. toepassing van siermetselwerk, natuur- en bakstenen pilasters, dito waterlijsten op de scheiding der verschillende bouwlagen en natuurstenen consoles, sluitstenen en negblokken; de kroonlijst is zorgvuldig gedetailleerd en verkropt langs ingangspartij en paviljoens. Deuren en ramen van zowel hoofd- als soberder uitgevoerde zijvleugels zijn verscheiden van detaillering, waaronder T-vormig en 6-ruits, lichtgetoogd, recht- en halfrondgesloten, al dan niet enkel, twee- of drievoudig gekoppeld en met of zonder gietijzeren luchtroosters ter hoogte van het kalf. In het muurwerk zijn twee oudere herdenkingsstenen aangebracht, respectievelijk uit 1728, ter herinnering aan de bouw van een turfschuur en twee kameren voor krankzinnigen (links van de hoofdingang) en 1783, ter herinnering aan de verbouw van een toenmalige kerk (in de vleugel aan Beyerstraatzijde). Mechanisch torenuurwerk B. Eijsbouts, Asten, 1927, No. 1027, later voorzien van electrische opwinding.

Het gehele terrein is aan Grote Kerkstraat-Beyerstraat- en Sint Anthonystraatzijde omsloten door een eenvoudig gietijzeren hek met door denne-appels en enig krulwerk versierde palen, staande op een eveneens aan het beloop van het terrein aangepaste gemetselde borstwering.

Te weerszijden van de hoofdingang een gietijzeren lantaarnpaal met klassieke motieven, op hardstenen sokkel.

Het terrein is aan Sint Anthonystraat- en Beyerstraatzijde toegangelijk door middel van respectievelijk een eenvoudig draaihek en een dubbel hek waarboven in gietijzer het opschrift SINT ANTHONY GASTHUIS en een cartouche met Anthoniusklokje.

Op het binnenterrein twee lage gietijzeren trapjes.

Gasthuisgebouw op U-vormige plattegrond, bestaande uit hoofdgebouw met twee vleugels op het binnenterrein, terreinbegrenzing bestaande uit gietijzeren hek op gemetselde borstwering, twee gietijzeren lantaarnpalen op hardstenen sokkel, twee gietijzeren trapjes en twee stichtingsstenen, in een voor de tijd van ontstaan (1878) gangbare eclectische stijl en met een de functie van gasthuis passende ruimtelijke dispositie, van belang uit een oogpunt van cultuur- en architectuurgeschiedenis en wegens de typologie van gasthuisgebouwen in het algemeen en de reeds sinds het begin van de 15e eeuw te Leeuwarden gevestigde gasthuistraditie met de Sint Anthonystichting in het gebied Grote Kerkstraat, Schoenmakersperk en Groenstraat e.o. in het bijzonder.

Overige gegevens

Oorspronkelijke functies

Hoofdfunctie Hoofdcategorie Subcategorie Functie Verbijzondering Toelichting
Ja Cultuur, gezondheid en wetenschap Sociale zorg, liefdadigheid Gasthuis